Siem Wardenaar; de man van de vele beelden

Eens een boer, altijd een boer. Dat zou je zeggen, maar in Wieringerwaard wordt het tegendeel bewezen. Siem was boer, maar werd kunstenaar. Aanvankelijk meer schilder, later beeldhouwer. Siem Wardenaar molk de koeien, ruimde de mest op, maar zijn grote liefde won het van het ‘boer zijn’. Het wordt hoog tijd voor een verhaal met deze bijzondere man, die ondanks zijn 89 jaar zijn creativiteit in zijn atelier op de zolderverdieping van zijn woning aan de Noord-Zijperweg nog altijd gebruikt voor het maken van beeldjes. Niet meer in brons gegoten, wel wat spielerij met ander materiaal. Want ja, de jaren gaan ook bij hem tellen.

 

Simon Wardenaar, geboren in 1934 in Barsingerhorn, stamt uit een boerenfamilie. Zoals veel dorpsbewoners in Wieringerwaard. Siem is natuurlijk een echte Wieringerwaarder, want hij heeft Barsingerhorn nooit gekend. Hij liep nog in luiers rond toen zijn vader een boerderij overnam in Wieringerwaard. En Siem is er nooit meer weggegaan. Twee beeldjes van Siem staan in Wieringerwaard. De schaatser bij de ijsbaan en het meisje met de fluit bij de hoofdingang van Molenweid. In veel steden en dorpen in Nederland echter zijn veel meer beelden van Siem Wardenaar te vinden. ,,Wel duizend’’, denkt Siem.

Gouden handjes

Wieringerwaard is een dorp vol verrassingen. Een plattelandsgemeente met prachtige stolpboerderijen, een actief verenigingsleven, maar ook een plek waar creatieve geesten in alle rust kunnen werken aan hun creaties die uitmonden in succesvolle boeken of prachtige beeldjes. In het rijtje van Loes den Hollander en Gerbrand Bakker die met hun verhalen veel prijzen in de wacht hebben gesleept en Ewout Speelman, de grote onbekende maar met de meeste boeken op zijn naam, past ook kunstenaar Siem Wardenaar. De man met gouden handjes. Met hem, in zijn atelier, duiken we in het verleden en gaan we terug naar de vorige eeuw, te beginnen in 1934.

Zijn ouders waren Piet Wardenaar en Elisabeth Kos, Piet, de zoon van een veehouder en Elisabeth, de dochter van een petroleumhandelaar. Zij trouwden in 1929 en een jaar na de geboorte van Siem in 1934 verhuisden zij van Barsingerhorn naar Wieringerwaard. Daar groeide Siem op in hun boerderij aan de Noord Zijperweg samen met zijn broer Dick en zijn twee zussen.

,,Ik ging naar school De Tweewegen en later naar de middelbare landbouwschool. Immers, ik wist niet beter of we zouden gewoon op de boerderij werken.’’
En zo geschiedde. Vader Piet werd geholpen door zijn zoons Siem en Dick. Maar of Simon zich gelukkig voelde? Nee. ,, Mijn hart lag nooit zo op de boerderij. Kleien, tekenen of schilderen, dat vond ik veel leuker.”

Siem: ,,Ik ben ook nog een paar jaar ernstig ziek geweest, lag in Den Helder in het ziekenhuis. Dat was in 1963. Dat hielp voor mij niet mee voor een hele loopbaan op de boerderij. Maar toch, samen met mijn broer Dick hielp ik mijn vader op de boerderij. Eind jaren zestig, toen mijn vader overleed, namen Dick en ik de boerderij over.’’
Op die boerderij lieten zij hun koeien in de zomer op een stuk gekochte weiland achter het toenmalige restaurant De Boogbrug grazen. Daarnaast verbouwden zij tarwe, graan, aardappelen. Want alleen met de koeien redden zij het niet.

Opleidingen

In de jaren zeventig werd het boetseren en schilderen een hobby die steeds meer tijd van Siem ging vergen. Hij werd lid van de Noorderkunstkring in Den Helder, volgde opleidingen en bekwaamde zich al meer in het boetseren en beeldhouwen. ,,Ik vond het schilderen leuk om te doen, maar ik merkte dat ik toch meer fysiek met mijn handen bezig wilde zijn. Dat gebeurde niet met het alleen maar vasthouden van het penseel’’, vertelt Siem op zijn zolder, in zijn atelier. Want of hij nu wel of geen 89 is, dagelijks gaat hij meerdere keren de trap op naar de bovenverdieping, dat eruit ziet als een mini museum, vol met schilderijen, beeldjes en posters.

De liefde ging aan Siem vele jaren voorbij, totdat hij op eens, tijdens een bezoek aan de Noorderkunstkring in Den Helder, in het midden van de jaren zeventig, een vrouw tegen kwam waarmee het klikte. Grada. Grada Post, dochter van een visser, docente in het voortgezet onderwijs in textiele werkvormen. Er was een klik en die klik groeide uit tot een verbintenis. Op 18 december 1980 traden zij in het huwelijk.

Nieuwe woning

Het betekende een ommekeer in het leven van Siem Wardenaar en er werd een keus gemaakt. Eind jaren zeventig werd het huisje op nummer acht, naast hun boerderij, aangekocht, gesloopt en een nieuw huis neergezet. Het werk op de boerderij liet hij over aan zijn broer Dick, die hij nog wel af en toe hielp met het melken en andere werkzaamheden op de boerderij, maar Siem kon zich helemaal wijden aan het kunstenaarschap.

Siem vertelt: ,,Tot 1976 was ik nog volledig werkzaam op de boerderij, samen met Dick, maar daarna werd dat steeds meer afgebouwd. Wij lieten naast de boerderij een nieuw huis bouwen, ontworpen door een architect die ook schilderde. Deze man ontwierp uitsluitend industriële gebouwen, geen woningen. Die van ons was zijn enige ontwerp van een woning en is als een schuur gebouwd met een grote zolder/vliering waar ik mijn atelier heb.’’

,,In 1979 gingen wij samenwonen en omdat Grada een volledige baan had kon ik mij ook volledig wijden aan het schilderen. De beeldjes die ik maakte waren eerst van klei, later van brons. Grada stopte toen zij 49 was en ik 63. Zelf begon ik mijn beeldjes in brons te gieten, maar later besteedde ik dat uit, ook omdat ik grotere beelden ging maken. ‘’

Siem stopte rond 2000 met exposeren en ging meer naar kunstmarkten, overal in Nederland. ,,Ik kan mij nog eens Sneek herinneren. Er kwam een Duitser bij onze kraam staan en die was wel geïnteresseerd in onze beelden. Hij was ook bij andere kraampjes, maar wat hij mooi vond, was voor hem veel te duur. Totdat hij mij ontmoette. Hij kocht een beeldje, kwam elk jaar weer terug en ik denk dat hij uiteindelijk wel dertig beelden van mij heeft gekocht.’’

Stier

Siem Wardenaar kreeg landelijke bekendheid en steeds meer opdrachten. Dat resulteerde in prachtige kunstwerken in brons, ontmoetingen met bekende Nederlanders en weer nieuwe opdrachten. Achter zijn huis werd een beeldentuin ingericht en in zijn atelier prachtige beelden gemaakt. ,,Wat ik doe is eerst een vorm maken met een raamwerk van draad. Purschuim werd erin gespoten en van buiten met was bekleed. Als dat klaar was, ging het naar een bronsgieterij om het beeld in brons te gieten en bij te werken.’’

Siem Wardenaar kan als een ‘autodidact’ worden beschouwd, die het zelfs aandurfde om zelf zijn beelden in brons te gieten. Dat kostte hem uiteindelijk te veel tijd, waardoor hij het gieten overliet aan een professionele bronsgieterij.

In Noord-Holland zijn overal beelden van hem te vinden. Schagen (‘wel 25’), Den Helder, Warmenhuizen, Heemskerk, Twisk, Alkmaar en nog veel andere plaatsen.
Als hem wordt gevraagd naar een speciale herinnering, dan komt hij uit bij de stier die hij in opdracht van het Schager Paasvee Comité maakte. Een enorm beeld. ,,Dat was geen fijn werk’’, blikt Siem terug. ,,Ik was er veel tijd mee kwijt en ik geloof niet dat ik altijd een even goed humeur had. Volgens Grada was ik soms onuitstaanbaar .’’

,,Ik denk dat er wel duizend beelden van mij zijn, verspreid over pakweg 25 steden en dorpen. In Wieringerwaard staat bij de ingang van Molenweid een meisje met dwarsfluit, verder staat een beeld van een schaatser bij de kantine van de ijsbaan. Verspreid in Schagen staan er wel zo’n 25 beelden van mij. ‘’
Siem Wardenaar is in rustiger vaarwater gekomen. Hij is nog steeds bezig, maar niet in opdracht. ,,Ik wil geen verplichtingen meer, maar gewoon bezig zijn, omdat ik het leuk vind. Het maken van beeldjes was mijn grote hobby en dat is het nog steeds. Ik wil niet anders.’’

Uit het fotoalbum van Siem

klik op het icoontje voor groot formaat (derde icoontje van rechts):

 

Video’s

Rutger Jan Bredewold, beeldend kunstenaar, bespreekt enkele beelden van Siem Wardenaar. Zie hieronder de beelden.