Eens de trots van Wieringerwaard, nu vergane glorie
En toch.. het Polderhuis en de
echte Wieringerwaarders
koesteren hún gemeentewapen
In het Polderhuis hangt aan de muur het wapen van Wieringerwaard, met daarbij de door de Hoge Raad van Adel verstrekte oorkonde daterend uit 1817. Twee zwanen op een blauwe achtergrond, lopend naar links. Daarboven een nijdig kijkende leeuw met in zijn poten twee vorken. Althans, daar hebben ze iets van weg. Maar het zijn slikhaken, het handgereedschap waarmee het slijk van de Wieringerwaard tot dijken werden gemaakt.
De officiële beschrijving luidt als volgt: “Van lazuur beladen met 2 zwanen, geplaatst en fasce. Het schild van achteren tegengehouden door een leeuw, hebbende in iedere poot een slikhaak, alles van goud.”
Het klinkt prachtig, maar het is verleden tijd. Vergane glorie. Goud van oud. Wieringerwaard is officieel al meer dan 50 jaar geen zelfstandige gemeente meer. Barsingerhorn had nog de moeite genomen na het samengaan met Wieringerwaard een zwaan toe te voegen aan een nieuw wapenschild. Maar Hollands Kroon, de huidige gemeente waartoe ook Wieringerwaard behoort, heeft geen zwaan meer in zijn huidige wapen.
Het zij zo. Het Polderhuis en de echte Wieringerwaarders koesteren hún gemeentewapen mét de twee zwanen die al meer dan 400 jaar verbonden zijn aan de polder.
Deelkaart van de kavels van de polder met rechtsboven het door de Staten van Holland en West-Friesland verleende wapen. Datering kaart is 1611, maker Adrianus Anthoni. Bron: Rijksmuseum.
Al in 1611 werd het wapen verleend door de Staten van Holland en West-Friesland aan de in 1610 drooggelegde polder. Het wapen was al te zien op een kaart uit 1611.
De zwanen op het wapen hebben natuurlijk een betekenis en dat is niet omdat zij misschien ergens in een sloot in de polder rondzwommen. De zwaan was al in de Middeleeuwen een beschermde vogel. Alleen de adel mocht er op jagen en hield ook zwanen. Hoe meer zwanen in hun bezit, hoe hoger men in aanzien stond. De zwaan was in de oudheid ook een vogel die met veel symboliek was omgeven. Het is niet voor niets dat de zwaan in de heraldiek veel voorkomt. In Duitsland, België en zeker ook in Nederland.
Wieringerwaard heeft dus twee zwanen in zijn wapen. Niets bijzonders dus en ook de leeuw hoort in het wapen. In goud, met een azuurblauw vlak, want dat zijn de Rijkskleuren. Zo werd de goedkeuring door de Hoge Raad van Adel ook verleend.
Hoge Raad van Adel
Nog iets meer over de Hoge Raad van Adel. Het klinkt een beetje zweverig, als een geheim genootschap. De kans is groot dat de meeste Wieringerwaarders geen benul hebben van het bestaan van deze Raad. Totdat je opeens iets meer wil weten over een gemeentewapen. Of iets dergelijks. De Hoge Raad van Adel is één van de hoge colleges van staat met als specifieke taak de Kroon te adviseren over adelszaken en overheidsheraldiek.
De Hoge Raad van Adel bestaat sinds 24 juni 1814. Dit college was in het leven geroepen om de koning te adviseren in zaken die de adel op de een of andere wijze betrof. Haar bevoegdheden werden in de loop der jaren aangepast en formeel werd bij de wijziging van de grondwet in 1848 de Raad gezien als adviseur van de Kroon, dat wil zeggen de koning als hoofd van de regering bijgestaan door ministers verantwoordelijk voor staatsrechterlijke zaken.
Het meest bekend van de Hoge Raad van Adel is het verlenen van goedkeuring op het terrein van de heraldiek. Dus ook gemeentewapens, het ontwerp en de uiteindelijke versie. Wie meer wil weten, kan een kijkje nemen op de website van de Hoge Raad van Adel.
Bronnen:
Wikipedia
Het Polderhuis Wieringerwaard
Hoge Raad van Adel
Gemeente Zijpe